आम्भु जेठा / एचकेनेपाल डट कम-
हङकङ, ५ जुन। संघियता अर्थात अटोनोमिले विभिन्न समुदायबीच समानता र न्यायको आधारमा एकले अर्कालाई स्वीकार्य हुने प्रिन्सिपलको आधारमा मिलेर वस्ने आधार दिन्छ भन्दै पहिचान सहितको संघियताले देश नटुक्रने वरु झन वलियो हुने प्रोफेसर डा. महेन्द्र लावती वताए।
पोलिटिकल साइन्स विषयको प्रोफेसर डा. लावती हङकङ भ्रमणको क्रममा विभिन्न कार्यक्रमहरुलाई सम्वोधन तथा भेट–घाट गर्ने क्रममा यिनै कुरा बताएका हुन्। अघिल्लो विहीवार याउ मा तेइको एक हलमा पापोहाङ लावती सयङ हङकङले आयोजना गरेको “संघियता र पहिचान सम्वन्धी अन्तरक्रिया कार्यक्रममा” प्रो. डा. लावतीले उक्त कुरा वताए।
तस्वीर: आम्भु जेठा / एचकेनेपाल डट कम
संघियता र पहिचान सम्वन्धी अन्तरक्रिया कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि प्रोफेसर डा. लावतीले एउटै मात्र जाति वा समुदायको मुल्य र मान्यता अन्य जातिमा लागु गर्न खोजिन्छ भने त्यहाँ निश्चत रुपमा विद्रोह हुन्छ भन्ने कुराको चर्चा गर्दै नेपालमा ५ देखि ७ वटा प्रदेश भयो भने त्यहाँ खस्ने मतको आधारमा क्षेत्रि वाहुनको मात्र प्रतिनिधि हुने अन्य जातिको प्रतिनिधि नहुने वताए।
नेपालको संघियता संवन्धी समावेशी आधार, देशको आर्थिक विकास र जनतालाई राजनैतिक, समाजिक श्रोत र साधनमा पहुच, लोकतन्त्रको सुदृढीकरण र आगामी दिनमा भैलेन्ट कन्फिटी नअाओस् भन्ने विषयमा आफ्नो भनाइ राखेका थिए।
नेपालमा चलेको दुईवटा मोडेलको संघियता संवन्धी ५ देखि ७ वटा प्रदेश भयो भने मधेसको एक भाग वाहेक अन्य सवै क्षेत्रमा क्षेत्री वाहुनहरुको जनसंख्यानै वहुल्व वा वढि मात्रामा हुने भएकोले केन्द्र र प्रदेशहरुमा फेरिपनि जनजाति समुदायहरु नीतिनिर्माण तहमा प्रतिनिधित्व हुन नसक्ने वताए। यदि ५ देखि ७ प्रदेशको साटो १२ देखि १४ प्रदेशको संघियता भएमा कर्नाली वाहेक अन्य प्रदेशहरुमा त्यहाँका जनजातिहरुको वहुमत होइन वाहुल्य हुने भएकोले त्यहा नीतिनिर्माण तहमा पुग्ने कुरा उनले वताए।
“संसारमा सफल संघिय राज्य ब्यवस्था भएको देशहरुको आंकडा हेर्ने हो भने ९ देखि माथि भएका संघात्मक प्रदेश भएका देशहरु ६४ प्रतिशत छन भने ९ भन्दा कम संघिय राज्य ब्यवस्था भएका देशहरु ३८ प्रतिशत छन्। ति देशहरुमा २ देखि ३ प्रान्त भएका संघात्मक देशहरु ७५ प्रतिशत फेल भएका छन् भने २५ प्रतिशत मात्र सफल भएका छन्। ४ देखि ७ प्रान्त भएका संघात्मक देशहरु ५० प्रतिशत फेल र ५० प्रतिशत सफल भएका छन्। ८ देखि १४ प्रान्त भएका संघात्मक देशहरु २० प्रतिशत फेल भएका छन् भने ८० प्रतिशत सफल भएका छन्। १५ देखिमाथि प्रान्त भएका संघात्मक देशहरु १३ प्रतिशत फेल भएका छन् भने ८७ प्रतिशतले सफल भएका छन्।”
पहिचानको सहितको संघियता भयो भने देश टुक्रिन्छ, जातिय दंगा हुन्छ भनेर नेताहरु तथा ठूला मिडियामा गलत प्रचार भएको भन्दै जतिनै प्रचार गरेपनि यसमा कुनै रियालिटि नभएको प्रोफेसर डा. लावती बताउछन्।
पापोहाङ लावती सयङ हङकङले आयोजना गरेको संघियता र पहिचान सम्वन्धी अन्तरक्रिया कार्यक्रमको अध्यक्षता पापोहाङ लावती सयङ हङकङको अध्यक्ष खगेन्द्र लावती “भिमराज”ले गरेका थिए भने सयङका सचिव कमानध्वज लावतीले कार्यक्रम संचालन गरेका थिए।
सयङको सस्थापन अध्यक्ष कृष्णराज “तान्छोहाङ” लावतीले कार्यक्रमलाई स्वगत मन्तब्य दिएका थिए। तान्छोहाङ लावती उक्त कार्यक्रमका मुख्य डिजाइनर हुन्। उनले प्रोफेसर डा. लावतीलाई हङकङ ल्याउनका लागि एक वर्ष अघि देखिनै कोसिस गरेका थिए। उक्त कार्यक्रममा प्रमिला लावतीले प्रोफेसर डा. लावतीको वारेमा जानकारी गराएका थिए।
नेपालबाट अमेरिका हिडेका प्रोफेसर डा. लावती अघिल्लो हप्ताको विहीवार हङकङ आइपुगेका थिए। पापोहाङ लावती सयङ हङकङको निमन्त्रणामा यहाँ आएका प्रोफेसर डा. लावतीसंग सम्पूर्ण लावती परिवारले विहीवार साँझ जोर्डनस्थित एक रेष्टुरेण्टमा भेट–घाट कार्यक्रमको आयोजना गरेका थिए।
नेपाली आदिवासी जनजाति महासंघ हङकङ, किरात याक्थुङ चुम्लुङ हङकङ, पान्थर मञ्च हङकङले फुलबारी क्लवमा संयुक्त रुपमा भेटघाट तथा अन्तरक्रिया कार्यक्रमको आयोजना सुक्रवार साँझ गरेका थिए। तीन दिनको आफ्नो कार्यक्रम सकेर चौथो दिन विहान उनी युएसए गए।
यतिवले डा. लावती युएसएको वेस्टन मिचिगन युनिभर्सिटिमा पोलिटिकल साइन्स विषयको प्रोफेसर रहदै आएका छन्। पोलिटिकल अन्तर्गत उनले करीव आधा दर्जन जति किताव विश्व वजारमा आएको छ भने दर्जनौको संख्यामा उनको लेखहरु विभिन्न माध्यमबाट सार्वजानिक भएको छ। दर्जनौं देशी विदेशी मिडियाले उनको अन्तर्वार्ता लिएका छन्।
Join Us:
YouTube: http://www.youtube.com/HKNepal
Like Facebook Fan Page: http://alturl.com/uvemh
Twitter: http://alturl.com/ffko4
Google+: http://alturl.com/fsu8b
हामीसंगै रहनको लागिः फेसबुक | ट्विटर | गुगल प्लस
